Inspiratie, erotiek, humor, realisme, schoonheid, emotie, flirt. Erwin Olaf in Donner. Nog even snel een espressootje op de derde en hup naar de kelder, het theater in. Druk maar niet (!) vol. Aad was er ook. Keurig op tijd kwam Erwin daar, met een slideshow van zijn foto’s. Én het excuus voor degenen die al eerder bij een lezing waren geweest, want het zou een herhaling zijn. Hij heeft, zegt hij zelf, namelijk steeds maar één presentatie die aangevuld wordt met actualiteiten. De lezing duurde zeker een half uur langer dan het geplande uur. Anderhalf uur tekst is lastig over te brengen in geschreven woord, maar ik zal het belangrijkste proberen aan te stippen.
Erwin Olaf in vogelvlucht. Van de school voor de journalistiek tot aan Studio Erwin Olaf, van die enkele buitenfoto’s tot de keus voor studiofotografie, van ‘zijn’ gallery in New York en de opdrachten voor de New York Times. De foto’s en de series waarover ik hieronder schrijf, vind je terug op de site van Erwin Olaf.
Zoals ik al schreef: ik was benieuwd waar hij zijn inspiratie vandaan haalt. Nou, dat is nog niet zo gemakkelijk te zeggen. Het varieert van: andere fotografen tot een radioprogramma ‘Paard en Man’ voor zijn serie Chessmen. Met de supermodellen die ‘in’ werden, heeft hij bij Mind of Their Own een tegenbeeld laten zien. Fashion Victims: over die jongen die hij tegenkwam op een feestje -hij had een lekker lijf, maar wel een lelijke kop en omdat ik net iets leuks bij Boss had gekocht en daar een mooie rode tas bij kreeg….–
Maar ook het feit dat hij inmiddels bekend was om zijn donkere sombere foto’s en een tegengeluid wilde maken met zijn serie Royal Blood. Geen zwart op zwart, maar wit op wit. Iets in zijn eigen werk inspireert hem dus vaak weer tot de volgende stap. De serie Rain begon aanvankelijk met de titel Happy, maar na een hele dag schieten lukte het maar niet om ‘dát’ gevoel te krijgen. In een moment van bezinning bij een testopname komt dan nét die ene foto. En alles is goed. Het gevoel is er, dit moet het worden en de titel verandert -samen met de emotie van de modellen- naar Rain.
Wat ik heel bijzonder vond, is dat de omgeving waarin hij zijn modellen fotografeert, niet echt bestaat. Het is een gecreëerde omgeving. In de studio wordt het hele interieur gebouwd. Bij de laatste series (Hope, Fall, Rain, Grief) liggen de jaren vijftig-zestig aan de basis; het (Jacky) Kennedy-tijdperk en dat is goed aan de kleding, kleurstelling en de meubels te zien. Oh en ja: Olaf gebruikt ook Photoshop (voor wie dat misschien nog niet in de gaten had). Of eigenlijk gebruikt hij dat niet zelf. Hij heeft daar mensen voor. Mensen die -naar zijn zeggen- aan de haal gaan met zijn foto’s. Door deze samenwerking worden zijn foto’s tot wat ze zijn. Hij noemt het uiteindelijke resultaat nadrukkelijk géén compromis, want hij blijft degene die uiteindelijk bepaalt. Hij vindt het fijn om als hoofd aan de top van ‘zijn’ piramide te staan.
Volgen jullie nog? Het is wel een lap tekst, he? Nog heel even. Want ik wil nog even kwijt wat ik vooral zo geweldig vind aan Erwin Olaf als fotograaf: het respect en de waardering die hij uitspreekt voor zijn modellen. Een aantal malen noemt hij een foto dierbaar, juist vanwege het model dat er voor poseerde. De mevrouw van 89 in de serie Mature, die ondersteund moest worden door twee assistentes, anders viel ze om en hij daarom maar koos voor de golfclub als hulpmiddel. Over model Ria, die ervoor zorgde dat Erwin Olaf jarenlang bekend stond als de man die dikke vrouwen fotografeerde. Op de een of andere manier maakt de interactie tussen fotograaf Olaf en zijn model (zoals ongetwijfeld bij zovele grote fotografen) net dat verschil.